Wielu zadłużonym osobom sen z oczu spędza problem pozostawienia długów potomnym. Duży procent społeczeństwa nie wie bowiem, jak wyglądają kwestie prawne związane z dziedziczeniem długów przez spadkobierców. Analogicznie - często spadkobiercy nie potrafią poradzić sobie ze spadkiem, który nieświadomie przyjęli i po pewnym czasie banki uświadamiają ich, że oto właśnie nadszedł czas spłaty odziedziczonych kredytów. Często z monstrualnymi odsetkami karnymi.

Osoby zainteresowane tematem dziedziczenia długów zapraszam do lektury kompendium na temat spadków od osób zadłużonych.

Kto dziedziczy spadek?

Zgodnie z prawem obowiązującym w Polsce dokumentem regulującym to, kto dziedziczy majątek po osobie zmarłej (inaczej zwanej spadkodawcą)  jest jej testament. W przypadku  braku testamentu do głosu dochodzi ustawa, która reguluje kolejność dziedziczenia i prawa spadkobierców do masy spadkowej. Wspomnianą ustawą jest Kodeks Cywilny.

Spadkobiercy ustawowi

Osoby, które wymienia ustawa, to:

• małżonek,
• zstępni (czyli dzieci, wnuki, prawnuki itd.),
• rodzice,
• rodzeństwo oraz zstępni rodzeństwa.

Jak widać w grupie tej brakuje dziadków spadkodawcy. Spośród wskazanych powinowatych wyróżnić można trzy grupy, stanowiące o kolejności dziedziczenia:

• I grupa: małżonek i dzieci spadkodawcy oraz zstępni dziecka, które nie dożyło otwarcia spadku
• II grupa: małżonek, rodzice spadkodawcy, rodzeństwo oraz zstępni rodzeństwa
• III grupa: gmina ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy lub Skarb Państwa - w przypadku gdy nie ma spadkobierców z pierwszej bądź drugiej grupy. 

Sposoby dziedziczenia

Zgodnie z ustawą wyróżnić można 3 sposoby nabycia spadku:

1. Przyjęcie proste - spadkobierca przyjmuje cały spadek bez ograniczenia odpowiedzialności za długi, nawet gdy nie jest ich świadom w momencie przyjmowania spadku
2. Przyjęcie z dobrodziejstwem inwentarza - spadkobierca ponosi odpowiedzialność za długi spadkowe tylko do wartości stanu czynnego spadku ustalonego w inwentarzu
3. Odrzucenie spadku - w tej sytuacji spadkobierca traktowany jest jakby nie dożył otwarcia spadku

Odrzucenie spadku

Ten sposób nabycia spadku jest szczególnie istotny dla osób zadłużonych oraz ich spadkobierców. Jest on bowiem związany z ustawowymi obowiązkami, o których wielu nie wie i które sprawiają, że odrzucenie spadku jest prawnie niemożliwe.

Ustawa, konkretnie zaś art. 1015 Kodeksu Cywilnego, mówi wyraźnie, iż:

§ 1. Oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku może być złożone w ciągu sześciu miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swego powołania.
§ 2. Brak oświadczenia spadkobiercy w powyższym terminie jest jednoznaczny z prostym przyjęciem spadku.

Oświadczenie o odrzuceniu spadku składa się przed sądem lub przed notariuszem. Można je złożyć ustnie lub na piśmie z podpisem urzędowo poświadczonym. Oświadczenie to nie może być odwołane.

Zły spadek

Jak uniknąć złego spadku, jak nie zostawić swoim potomnym swoistej puszki Pandory po swojej śmierci?

Przede wszystkim nie ukrywać swoich długów przed najbliższymi. Wiele starszych osób skrzętnie skrywa swoje małe tajemnice, głównie ze wstydu przed dziećmi, które do samego końca nie mają pojęcia o długach rodzica. Otrzymując spadek, choćby symboliczny, przyjmują, bez świadomości że oto właśnie stały się osobami bardzo zadłużonymi. Oczy otwierają im pisma z banków, ale najczęściej wtdy jest już za późno. Mija bowiem ustawowe 6 miesięcy, w czasie których mogły złożyć oświadczenie woli o odrzuceniu spadku, a co za tym idzie nastąpiło odziedziczenia spadku wprost.

Jeśli to możliwe, przepisać za życia istotne elementy majątku na najbliższe osoby, aby skład masy spadkowej stanowiły zobowiązania finansowe wobec banków czy instytucji finansowych. Wówczas spadkobiercy, mając świadomość dziedziczenia samym długów, solidarnie odrzucą spadek i problem długów zmarłego stanie się wyłącznym problemem banków.

Niepewny spadek

Jak uniknąć złego spadku w sytuacji gdy spadkodawca nie miał zwyczaju otwarcie mówić o swoich finansach? Na szczęście przed podjęciem decyzji o przyjęciem bądź odrzuceniem spadku zawsze można sprawdzić historię kredytową zmarłego. W innym naszym artykule opasujemy jak pobrać raport BIK zmarłego

Spadek a ubezpieczenie kredytu od śmierci

Wielu spadkobierców świadomie przyjmuje spadek, wiedząc, iż w jego skład wchodzą długi zmarłego, opierając się na zapisach w umowach kredytowych o ubezpieczeniu na wypadek śmierci.

Jest to pułapka, w którą wpaść można łatwo i co gorsza - na własne życzenie.

Abstrahując od warunków ubezpieczenia, które pełne jest haków, haczyków i przysłowiowych "drobnych druczków", których zadaniem jest uniknięcie odpowiedzialności podmiotu ubezpieczeniowego, główny problem leży gdzie indziej.

Otóż każde ubezpieczenie ważne jest tylko i wyłącznie w sytuacji, gdy kredyt spłacany jest terminowo. W przypadku złego spłacania kredytu lub co gorsza, wypowiedzenia przez bank umowy kredytowej dochodzi do automatycznego zerwania umowy ubezpieczeniowej.

Nieświadomi tego spadkobiercy przyjmują spadek, wysyłają do banków akt zgonu i są przekonane, że problem długów zmarłego ich już nie dotyczy. Nic bardziej błędnego - ubezpieczyciel bowiem już dawno zerwał umowę i bank w całkowitej zgodzie prawem będzie dochodził swoich roszczeń wobec spadkobierców.